Foto De signaleringskaart werd genomineerd voor de Aan de slag-Trofee 2019
Informatie over de leefomgeving is cruciaal voor een goede uitvoering van de Omgevingswet. Tien te ontwikkelen ‘informatiehuizen’ zouden in de behoefte van informatieproducten voorzien als onderdeel van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het Bureau ICT-toetsing (BIT) heeft in 2017 geadviseerd om dit stapsgewijs te ontwikkelen, omdat de daadwerkelijke realisatie complex is en financiële investeringen vraagt. Dit advies is door alle partijen omarmd. Omdat de provincies behoefte hebben aan accurate data voor de uitvoering van hun wettelijke taken voor Natuur en Externe veiligheid, zijn zij alvast aan de slag gegaan met hun eigen informatiehuizen.
Een Zoom-gesprek met Renée Bekker (BIJ12), kwartiermaker van informatiehuis Natuur, Marlouce Biemans (IPO), kwartiermaker van informatiehuis Externe veiligheid en Anita van Mulken (IPO), projectleider van de informatieproducten van het informatiehuis Externe veiligheid.
"In de informatiehuizen zetten we deze digitale informatie makkelijk vindbaar bij elkaar"
Digitalisering en uniformering noodzakelijk
Marlouce: “Een informatiehuis moet je zien als een plek waar gegevens over de fysieke leefomgeving over één domein, bijvoorbeeld Externe veiligheid of Natuur, digitaal ontsloten worden. Het zijn digitale hulpmiddelen waarmee je als bevoegd gezag je wettelijke taken kunt uitvoeren en kunt communiceren naar inwoners en initiatiefnemers.”
Renée: “Om een besluit te nemen over een plan of vergunning is informatie over de fysieke leefomgeving nodig. In de informatiehuizen zetten we deze digitale informatie makkelijk vindbaar bij elkaar, zodat aanvrager en beoordelaar van een initiatief dezelfde actuele informatie hebben en er geen interpretatieverschil kan ontstaan.”
Marlouce: “Ze moeten die informatie nu uit zoveel verschillende bronnen halen. Dat is een enorme klus. Straks vinden ze die informatie in een informatiehuis, dus op één plek. Dat scheelt veel tijd en energie.”
Renée: “Het plan was om per domein informatie te ontsluiten. Ooit stonden er tien huizen op stapel. De provincies zijn huismeester van Natuur en Externe veiligheid. Het huis Ruimte van het Kadaster staat al en functioneert ook. Water is ingericht, niet speciaal voor de Omgevingswet maar voor de Waterschappen zelf.”
Marlouce: “De provincies kunnen het informatiehuis nog niet formeel koppelen aan het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Maar wij hebben digitalisering en uniformering van data wel nodig. Dus besloten de provincies niet te wachten op een startsein van het Rijk en begonnen gewoon.”
Tolken tussen specialist en ict
Marlouce: “Voor Externe veiligheid bestaat er een interbestuurlijk programma Impuls Omgeving Veiligheid. Onder die vlag zijn informatieproducten ontwikkeld. Daarvan maken wij gebruik. De behoefte van de Omgevingsdiensten is de basis van de producten. Het gaat echt om de digitale ondersteuning van de uitvoering van de wettelijke taken. Anita spreekt de taal van ‘nerds’. Zij vertaalt de inhoudelijke wens van de specialisten naar ict-taal, zodat de ict’ers begrijpen wat zij digitaal moeten gaan bouwen. Er zit hier een groot talent.”
Anita: “Eigenlijk ben ik een tolk. We hebben een groot projectteam met specialisten en ict’ers. Als je dat goed weet samen te brengen, komen daar goede producten uit. De signaleringskaart Externe Veiligheid bijvoorbeeld. Begin juni komt versie 1.8 uit met nieuwe kaartlagen en verbeteringen. Externe veiligheid is een spanningsveld tussen gevaarlijke stoffen en kwetsbare objecten. Hoe ver mag je gaan bij bijvoorbeeld de bouw van nieuwe huizen? Daar is een hoop gedetailleerde informatie voor nodig. In de kaarten geven we die laagsgewijs weer.”
Coronadashboard
Marlouce: “Wij bundelen in de signaleringskaart informatie die een individuele adviseur anders uit allerlei verschillende bronnen moet halen. De signaleringskaart werd genomineerd voor de Aan de slag-Trofee 2019. Dat was ook voor onszelf inspirerend .”
Anita: “Ook uit onverwacht hoek kwam interesse! Voor Externe veiligheid is het een must om kwetsbare objecten in kaart te hebben. Daarom maakten wij, in samenwerking met en voor de Veiligheidsregio’s een kaartlaag met zorginstellingen, kinderdagverblijven, scholen etc. Toen COVID-19 begon waren de makers van het coronadashboard érg geïnteresseerd in die kaartlaag. Waar zitten de meest kwetsbaren in onze samenleving? Het coronadashboard gebruikt nu deze kaartlaag. Aan zo’n toepassing hadden we nooit gedacht! Geweldig dat ons werk bijdraagt.”
"Eigenlijk zijn we informatiemakelaars"
Samenwerkingsverbanden
Renée: “De uitdaging van de informatiehuizen is om het hele informatieveld met alle organisaties die erin werken bij elkaar te brengen. Eigenlijk zijn we informatiemakelaars. Voor het informatiehuis Natuur werken we nauw samen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid om informatie van Natura2000-gebieden op de kaart te krijgen. Ook gemeentes en waterschappen zijn bronhouders van informatie die belangrijk is voor het domein Natuur. En voor soortgegevens is een heel netwerk van vrijwilligers die monitoren waar welke plant- en diersoorten zich bevinden. Dat komt samen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF), ook een belangrijke bron voor informatieproducten voor Natuur. De gegevens van al die verschillende bronhouders breien wij aan elkaar.”
Uitstel Omgevingswet geeft tijd
Marlouce: “Voor Externe veiligheid is er een extra hobbel. De huidige wetgeving gaat veranderen en er komt nieuw beleid. Ook dat moet worden gedigitaliseerd om de uitvoering ervan – en de voorbereiding er op – digitaal te ondersteunen.
Anita: “Klopt. Dus maken we kaartlagen voor de huidige en toekomstige wetgeving. De oude doen we niet weg. Je moet kunnen terugkijken hoe de situatie een aantal jaar terug was.”
Renée: “Met Natuur moeten we binnenkort langs het parlement. Wetten als de Flora- en Faunawet, Boswet en de Natuurberschemingswet 1998 zijn drie jaar terug gebundeld in de nieuwe Wet natuurbescherming. Maar deze wet gaat ook op in de Omgevingswet. Nu moet nog een aanvullingsbesluit geaccordeerd worden. Dit is niet helemaal beleidsneutraal. We moeten echt wel een paar dingen anders doen voor in de Omgevingswet. Dat heeft veel voeten in aarde. Daarom zijn we blij met het uitstel van de invoering van de Omgevingswet. Het geeft tijd om dit netjes te behandelen.”
Marlouce: “Bij Externe veiligheid zijn we ook blij met die extra tijd. Digitaliseren is exacte wetenschap. Best lastig tot het helemaal uitgekristalliseerd is.”
"Voordat de Omgevingswet in werking treedt, hebben we de eerste informatie producten staan."
Planning
Renée: “Voordat de Omgevingswet in werking treedt, hebben we de eerste informatieproducten staan.”
Marlouce: “Het is een groeibriljant. Er zullen nog meer informatieproducten komen.”
Renée: “We hebben een pioniersfunctie. Superleuk. Aanpalende domeinen moeten ook écht gaan meedoen. Want natuur heeft te maken met bodem en water, en waterveiligheid met externe veiligheid. Er zijn veel dwarsverbanden. De tien domeinen moeten zoveel mogelijk samendoen.”
Marlouce: “Zo handig als je samenwerkt.”
Renée: “Het wordt alleen maar beter als de andere domeinen aansluiten!”
