Foto Bart Maat
Ruim 750 deelnemers van gemeenten, provincies, waterschappen, Rijk, omgevingsdiensten, GGD-GHOR en veiligheidsregio's ontmoetten elkaar op 20 mei 2021 tijdens de Inspiratiedag van het programma Aan de slag met de Omgevingswet.
Inmiddels gewend aan online bijeenkomsten namen de kijkers deel aan sessies, workshops en gesprekken. Centrale vraag op deze vierde, online Inspiratiedag: wat kunnen we nog meer leren van de kennis en praktijkervaringen van experts uit het land?
Van 'samen werken' naar 'samenwerken' aan het realiseren van de Omgevingswet
Na een warm welkom van presentator en programmamanager Joyce de Jong was er eerst aandacht voor de huidige planning en voorbereiding van werkzaamheden, bijvoorbeeld voor het omgevingsplan. Waar staan we nu en hoe kunnen we hierbij gebruikmaken van een bestaande alternatieve route vanuit het omgevingsrecht? Vervolgens blikte programmadirecteur Cathelijn Peters kort terug op haar eerste 100 dagen. Met als belangrijkste boodschap dat het bij de Omgevingswet vooral gaat om veranderen en een andere manier van interbestuurlijk samenwerken. Waarbij veranderen vraagt om een lange adem.
Doorgaan in hoog tempo
Hoe dan ook begint het echte werk als we in de praktijk kunnen ontdekken hoe we met de wet kunnen werken. Dat betekent niet dat we de tijd hebben om achterover te leunen. We moeten juist in een hoog tempo doorgaan, vindt wethouder Willem Buunk van de gemeente Bronckhorst. Met als een van de voorbeelden dat de gemeenteraad daar nu al een belangrijke rol heeft bij de invoering van de Omgevingswet, en dat ze in Bronckhorst ook actief invulling geven aan maatschappelijke opgaven en participatie.
Bekijk hieronder de sfeerimpressie van de plenaire sessie.
JOYCE DE JONG, PROGRAMMA- EN IMPLEMENTATIEMANAGER PROGRAMMA AAN DE SLAG: Goedemorgen Nederland bij de Inspiratiedag van het programma Implementatie Omgevingswet. Cathelijn Peters, je zit hier vandaag aan tafel. Drie maanden geleden, ik denk een kleine honderd dagen geleden ben je begonnen. Hoe gaat het ermee? Hoe is het je bevallen? Wat heb je gezien?
CATHELIJN PETERS, DIRECTEUR PROGRAMMA AAN DE SLAG: Ja, wat me opgevallen is, is de bevlogenheid van mensen. Ik heb vooral echt waanzinnig veel energie gezien. Ook dat het best wel heel moeilijk is. Want het is me wat, zeg maar. Ik zeg 455 bevoegd gezagen, maar we doen het voor burgers en bedrijven. Mensen moeten er echt mee uit de voeten kunnen. Dus makkelijk is het ook niet. We zullen een besluit nemen waar het gevoel zit: dit is een verantwoorde daad. Want dat is belangrijk. Die wet moet er komen, die zal er komen. Maar het moet op een manier dat de uitvoering daarmee uit de voeten kan en onze primaire processen gewoon door kunnen. Vanzelfsprekend. Dus als die datum mocht gaan schuiven, zie het ook als een zegen en denk: wat kan ik in die tijd nog meer doen om nog beter klaar te geraken voor de Omgevingswet?
CATHELIJN PETERS: Een echte bestuurder aan tafel. Wat heb je met deze opgave? Wat heb je met de Omgevingswet, als je kijkt naar de gemeente Bronckhorst?
WILLEM BUUNK, WETHOUDER GEMEENTE BRONCKHORST: Ik ben in zekere zin wel een bijzondere wethouder, want ik ben ook vakinhoudelijk geschoold. Mijn leven lang werk ik al als onderzoeker en adviseur in omgevingsbeleid. Dat helpt wel, moet ik zeggen. Maar tegelijkertijd merk ik dat al mijn andere bestuurlijke collega's er wel hetzelfde in zitten als ik, in ieder geval in de regio Achterhoek. En dat is flink gas geven om klaar te zijn om gebruik te gaan maken van die wet. Want ja, we hebben er zelf om gevraagd, om deze wet. Het is niet iets wat ons overkomt en 'dat moeten we allemaal doen'. Nee, dit is wat wij nodig hebben om eigentijds omgevingsbeleid te voeren met elkaar, op een eigentijdse manier, verantwoord, zorgvuldig, met goede participatie besluiten te kunnen nemen over al die opgaven die hier liggen.
JOYCE DE JONG: En wij gaan het gesprek over werkplaatsen vervolgen met Wilco van de gemeente Drimmelen.
WILCO BAAS, PROJECTLEIDER DSO-KETEN GEMEENTE DRIMMELEN: De keten is afgerond. Dat was in een drietal weken. We hebben dat in een drietal iteraties gedaan met een simpele aanvraag. Gewoon een dakkapelletje, het kappen van een boom. En dat hebben we vervolgens ingediend en we kijken of dat binnenkomt. Nou ja, dat ging eigenlijk heel goed.
JOYCE DE JONG: Dan ben je met zoveel organisaties, heb je het plan om met elkaar te gaan starten, maar hoe start je? Wat is je eerste stap?
ANNEBETH KORTEWEG, PROJECTLEIDER DSO PROVINCIE ZEELAND: Vaak heel klein beginnen. Want dat is denk ik het meest praktische. Je bent met zo'n grote club mensen, met zoveel bevoegde gezagen dat je rond de tafel zit. Dus we hebben besloten om een klein mini-omgevingsplannetje te laten maken door de werkplaats. En daaromheen eigenlijk, vanuit klein gezien, steeds een stapje extra te maken. Dus dan weer een beleidsveld erbij, dan weer een bevoegd gezag erbij, en om zo verder uit te bouwen.
BEELDTEKST: Wat is de opzet van train de trainer?
VROUW: In het Train-de-Trainer-traject hebben zes docenten ruim zestig trainers opgeleid. Die hebben ook een examen gedaan. Dus ze zijn helemaal met vlag en wimpel geslaagd.
JOYCE DE JONG: En vandaag hebben we twee van deze nieuwbakken trainers aan tafel.
ROALD LUTJE SCHIPHOLT, JURIST OMGEVINGSDIENST FLEVOLAND, GOOI- EN VECHTSTREEK: Dat je nu ook merkt dat, doordat je de training geeft, dat het in de organisatie ook steeds meer gaat leven. En wij krijgen ook tijdens de training al verzoeken van mensen van: goh, we willen eigenlijk op dit onderwerp nog wel eens wat dieper doorgaan.
CATHELIJN PETERS: Dat gaat leven, doordat je het vult met inhoud.
ROALD LUTJE SCHIPHOLT: Ja klopt, dat merk je echt heel sterk.
BEELDTEKST: Deelnemers Train-de-Trainer Milieu in de Omgevingsdienst: OD Groningen, RUD Zuid-Limburg, RUD Zeeland, OD Twente, ODRU (regio Utrecht), ODRA (regio Arnhem), ODRN (regio Nijmegen), ODIJmond, RUD Drenthe, OMWB (Midden- en West-Brabant), ODMH (Midden Holland), ODWH (West-Holland), ODH (Haaglanden), OFGV (Flevoland, Gooi en Vechtstreek), DCMR, ODIJsselland, Brandweer Midden- en West-Brabant, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.
BEELD: Logo Aan de slag met de Omgevingswet.
Werkplaatsen? Gewoon een kwestie van doen!
Wat betekent 'de DSO-keten doorlopen' in de praktijk, wat doe je met de standaarden in de regio als processen veranderen en waarom zou je meedoen aan een werkplaats? Op deze en nog veel meer vragen gaven Annebeth Korteweg (projectleider DSO bij de provincie Zeeland) en Wilco Baas (projectleider DSO-keten bij de gemeente Drimmelen) antwoord tijdens het interview als onderdeel van het plenaire deel.
Alleen ga je snel, samen kom je verder
Bij de feestelijke afsluiting van het plenaire deel kregen Annette Wolke (strategisch beleidsadviseur bij Omgevingsdienst IJmond) en Roald Lutje Schipholt (jurist Omgevingsdienst Flevoland, Gooi- en Vechtstreek) bloemen en felicitaties. Samen met 60 medecursisten zijn zij geslaagd voor 'Train de Trainer - Milieu', een opleiding ván en vóór de collega's bij de omgevingsdiensten. Bekijk de sfeerimpressie als u wilt weten waarom Roald en Annette hieraan mee hebben gedaan. Lees alles over het opleidingstraject Train de Trainer - Milieu.
Kennis- en werksessies
Na het plenaire gedeelte was het tijd voor kennis- en werksessies met uiteenlopende onderwerpen.
Toolkit ter ondersteuning van communicatie in het land
Er was veel animo voor de interactieve sessie van Esther Pastoors (communicatieadviseur bij het programma Aan de slag met de Omgevingswet) over de Toolkit en de voorbereidingen op de online campagne over de Omgevingswet. Deelnemers concludeerden dat communicatie en inhoud elkaar hier ontmoeten, en dat er met elkaar veel te doen is om de communicatie naar inwoners en ondernemers goed op te pakken. De Omgevingswet is uitgebreid en veelomvattend en kent veel doelgroepen. Dat vraagt om lokaal en regionaal maatwerk bij de communicatie.
Omgevingsplan en overgangsrecht
Veel belangstelling was er ook voor de workshop Overgangsrecht Omgevingswet en keuzemogelijkheden binnen de implementatie van Jitske Brommet, coördinator Vullen DSO-LV bij het programma Aan de slag met de Omgevingswet. Zij vertelde deelnemers hoe het overgangsrecht strategisch ingezet kan worden, bijvoorbeeld bij het omgevingsplan. En door de transitieaanpak af te stemmen met andere overheden, middelen achter de hand te houden voor het kunnen indienen op papier en daarnaast de Afwijkvergunning als terugvaloptie te gebruiken. Meer achtergrondinformatie over het toepassen van het overgangsrecht is beschikbaar op onze website.
Pilot Twente
In Twente zijn ze van het doen, bleek uit de sessie Pilot Twente: Samenwerken in de Samenwerkfunctionaliteit van het DSO. Patrick Jonkman vertelde de 55 deelnemers over de werkplaats van de gemeente Almelo, waarin voorbereidingen direct getest worden. Loop je tegen problemen aan in het DSO? Blijkt dat een leverancier ergens nog niet klaar voor is? Het zijn zaken die je pas ontdekt als je het samenwerken echt gaat testen in de praktijk. En door de bevindingen te delen met de betrokkenen, zorgen ze er in Twente voor dat iedereen daar direct mee aan de slag kan. Tijdens de sessie klonk daarom duidelijk de oproep om vooral de opgedane kennis te delen als gemeenten, zodat iedereen van elkaar kan leren.
Werkplaats Hilvarenbeek
In deze gemeente zijn ze al een tijdje bezig met het Omgevingswetproces. Suzanne Ouwekerk legde uit dat de hulp van de VNG welkom is om te controleren of ze als gemeente met de voorbereidingen op de goede weg zijn. Aan de hand van praktische vragen nam Jacco Albers van de VNG de medewerkers van de gemeente Hilvarenbeek tijdens dit webinar mee door hun nieuwe vergunningenproces. Hij stelde veel kritische vragen en er werd enthousiast meegeschreven, dus er kunnen weer mooie stappen gezet worden.
Projectbesluit
Luis Martins Dias, Sanne ter Braake en Nicoline van den Heuvel vertelden in een sessie over het projectbesluit. Ze gingen in op de kenmerken en procedures. Ook bespraken ze waarom dit een belangrijk instrument is voor de Omgevingswet. En wat het projectbesluit precies betekent voor het bevoegd gezag, participatie en het afwegingskader.
Avondprogramma
In het avondprogramma met raadsleden ging het eerste webinar over de specifieke rol van raadsleden bij participatie. Het werd al snel duidelijk dat participatie geen synoniem is voor draagvlak. Tot slot werd in de laatste sessie van de Implementatiedag verkend met welke dilemma's raadsleden te maken krijgen. Het bleek dat deze vaak gaan over de uitdagende combinatie van ruimte geven en tegelijkertijd de leefomgeving behouden en beschermen. Na afloop noemde een aantal deelnemers deze sessie een eye-opener en een must voor collega-raadsleden. Een aanrader dus om dit webinar over dilemma's voor raadsleden te bekijken!
De Inspiratiedag Implementatie Omgevingswet van 20 mei 2021 in feiten en cijfers
- 750 aanmeldingen
- 250 mensen actief op het netwerkplein
- 20 sessies
- 3 spreekuren
- 2 avondsessies voor raadsleden
- 1 programma-app om te netwerken en streamen
- 5 podcasts om terug te luisteren
- 83 webinars om terug te kijken
- 17 tools en games om spelend te leren
