Samenwerken aan een veilige leefomgeving

Begin vroeg met samenwerken

Veiligheidsregio Haaglanden adviseert gemeenten in het kader van omgevingsveiligheid en brandveiligheid bij ruimtelijke en bouwontwikkelingen. Haar rol daarin is het voorkomen en beperken van risico’s die kunnen ontstaan bij aanpassingen binnen de leefomgeving. De Omgevingswet vraagt om hechte samenwerking tussen de gemeente en veiligheidsregio, en daar wordt intensief aan gewerkt.

Ralph: 'In de huidige situatie wordt de veiligheidsregio meestal aan het eind van een proces om advies gevraagd. Hierdoor zijn de plannen vaak al in een vergevorderd stadium en is het voor gemeenten lastig om de adviezen van de veiligheidsregio toe te passen. De Omgevingswet stimuleert vroegtijdige participatie en een integrale belangenafweging. Dit zorgt ervoor dat veiligheid wordt meegewogen als onderdeel van de fysieke leefomgeving. Hiermee komen veiligheidsaspecten vroeg in beeld en is er ruimte om zorgvuldige afwegingen te maken.'

Daphne: 'Voor goede samenwerking is het vroegtijdig betrekken van de veiligheidsregio cruciaal. Sinds de aankondiging van de Omgevingswet zijn we als veiligheidsregio de gemeenten proactiever gaan benaderen om toe te lichten wat we voor de gemeente kunnen betekenen. Bijvoorbeeld het meedenken bij veiligheidsonderwerpen zoals de risico’s in het kader van de energietransitie of de beschikking tot bluswater. Inmiddels zien we dat gemeenten ons steeds eerder in het proces benaderen en om advies vragen. Dat is een grote vooruitgang waar we trots op zijn!'

Ambities verenigen

Ralph: 'Veiligheid is een van de vele onderwerpen waar een gemeente mee te maken heeft. Het is belangrijk om diverse ambities en belangen samen te brengen, waarbij ook veiligheid wordt meegenomen. Bijvoorbeeld bij de energietransitie en klimaatadaptatie. Dat zijn onderwerpen waar beperkte wetgeving voor bestaat, en die gepaard gaan met risico’s en vragen. Waar sla je bijvoorbeeld in een woonwijk op een veilige manier batterijen (energieopslagsystemen) op? En hoe zorg je dat in groene en autoluwe gebieden de hulpdiensten toch overal kunnen komen? Door onze ambities te verenigen en samen te werken kunnen we naar oplossingen toewerken.'

Prioriteiten van de veiligheidsregio

Veiligheidsregio Haaglanden adviseert in de voorbereiding op de Omgevingswet 9 gemeenten bij het opstellen van een omgevingsvisie en omgevingsplan. Daphne: 'Die documenten moeten straks de basis vormen voor een veilige leefomgeving binnen Haaglanden. Wij vinden het daarom belangrijk dat de gemeenten in hun omgevingsvisie de landelijke kernwaarden voor een veilige leefomgeving opnemen en deze laten doorwerken in hun omgevingsplan. Die gaan over de kwaliteit van de leefomgeving, goede samenwerking met de veiligheidsregio, veilige projectontwikkeling en het informeren van burgers over hoe om te gaan met risico’s.'

'Verder willen we dat gemeenten het voornemen opnemen om de veiligheidsregio tijdig te betrekken in projecten. En we stimuleren gemeenten om aandacht te hebben voor risico’s rondom bepaalde thema’s zoals de energietransitie, of de toenemende drukte in de stedelijke omgeving. Want meer mensen en bebouwing in een gebied kunnen ervoor zorgen dat een klein incident grote gevolgen heeft. Ook dáár dienen gemeenten straks rekening mee te houden bij het behandelen van vergunningaanvragen. Over zulke thema’s moet nu al nagedacht worden.'

Advies op maat

Daphne: 'Dat we met 9 verschillende gemeenten te maken hebben is soms uitdagend. Elke gemeente vraagt om een andere aanpak. De ene vraagt ons om actief mee te schrijven aan een omgevingsvisie, de andere heeft meer behoefte aan mondeling advies, en weer een andere wil een themadag over veiligheid. Op die behoeften spelen we zo goed mogelijk in. Waar mogelijk proberen we ook consistentie in de samenwerkingsprocessen te krijgen, bijvoorbeeld bij de Omgevingstafel. Als gemeenten dat op een vergelijkbare manier inrichten maakt het dat voor ons een stuk werkzamer.'

Ralph: 'Niet alleen de manier van samenwerken verschilt per gemeente. Ook hun risicoprofielen verschillen. Van de gemeente Westland, waar je veel glastuinbouw vindt, tot het landelijkere Midden-Delfland en een grote stad als Den Haag. Door de verschillen hebben we in elke gemeente met andere risico’s te maken. Dat vraagt om flexibiliteit aan onze kant en daar zetten we ons voor in. Het is ons streven om altijd met gepast advies klaar te staan voor elke gemeente. Als hulpdiensten adviseren we graag aan de voorkant over het voorkomen en beperken van risico’s, omdat we bij incidenten ook verantwoordelijk zijn voor de bestrijding.'

Leerproces

Ralph: 'Meerdere gemeenten in onze regio, zoals Westland en Delft hebben inmiddels een omgevingsvisie vastgesteld. Daarin komen veel veiligheidsonderwerpen aan bod, daar worden wij blij van! Maar niet alle gemeenten zijn al zover. Ze werken allemaal op hun eigen tempo en dat geeft ons ook de kans te leren tijdens het proces. Gemeente Westland was de eerste in de regio die aan de omgevingsvisie begon. Wij zijn vanaf het begin betrokken en hier hebben wij veel van geleerd. Voor ons was het een eyeopener dat we als veiligheidsregio niet alleen de risico’s met de gemeenten moeten bespreken, maar ook hoe zij die risico’s en bijbehorende veiligheidsambities in hun visie kunnen opnemen. Die les namen we mee in onze advisering toen de volgende gemeente aan de omgevingsvisie begon.'

Daphne: 'We ontdekten ook dat we als veiligheidsregio niet altijd dezelfde taal spreken als gemeenten. Wat voor ons vanzelfsprekend is, betekent voor hen soms iets heel anders. Dat heeft ons geleerd om met elkaar aan tafel te gaan en vragen te stellen, om te zorgen dat we elkaar begrijpen. Want elkaar begrijpen is de basis voor integraal samenwerken. Zo nemen we ieder leerpunt mee in onze samenwerking met de gemeenten. Het is ook voor ons een leerproces.'

Klaar voor de start

Ralph: 'Of wij als veiligheidsregio klaar zijn voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet? We zijn zo klaar als we op dit moment kunnen zijn. We werken al een paar jaar steeds meer in de gedachte van de Omgevingswet, zowel intern als in de advisering aan de gemeenten. Onze goede samenwerking met de gemeenten is daar een mooi voorbeeld van.'

'De komende maanden gaan we ons naast het adviseren van de gemeenten richten op het verder opleiden van onze eigen medewerkers en op het juridisch vastleggen van de adviespositie van de veiligheidsregio. Als de wet straks in werking treedt gaan we het pas echt leren. We merken dan vanzelf waar het nog beter kan en wat misschien toch anders moet.'