#11: Regio Arnhem

"De regio Arnhem is best complex", begint Saskia het gesprek. "De regio heeft te maken met 3 waterschappen, waaronder het waterschap Vallei en Veluwe en zij valt zowel binnen de provincie Utrecht als de provincie Gelderland. We hebben in onze regio met heel veel partijen te maken. We hebben onze samenwerking daarom nu zo ingestoken dat we op verschillende niveaus overleg hebben. Zo hebben wij als omgevingsdienst overleggen met de gemeenten, maar voor de complexe provinciale bedrijven aparte afspraken met de provincie en omgevingsdienst regio Nijmegen."

Een nieuwe viskwekerij

Ondanks de complexe samenwerking in de regio heeft de omgevingsdienst vorig jaar toch al een kans gezien om te oefenen met een realistische casus: de oprichting van een viskwekerij. De omgevingsdienst was een van de initiatiefnemers van deze pilot. Saskia: "We hebben voor deze casus gekozen omdat het een ingewikkelde aanvraag was waarbij meerdere ketenpartners betrokken zijn." Jeroen vertelt: "Het was een bestaand initiatief. Een viskwekerij wilde graag een vergunning voor een nieuwe locatie. We zijn daarvoor met de provincie, het waterschap en de gemeente samengekomen aan een omgevingstafel. Wij zaten daar als provincie bij voor natuur en water. Ik vond het heel interessant om in de praktijk te kijken hoe zo’n omgevingstafel loopt en waar we tegenaanlopen." 

Bij de casus speelde onder andere grondwateronttrekking en de impact op het nabijgelegen Natura 2000-gebied. Melanie: "De viskwekerij wilde daarnaast ook afvalwater lozen op de bodem, dat was ook een discussiepunt." Saskia: "Wat mij vooral is bijgebleven is dat de initiatiefnemer blij was met het proces, ondanks dat de viskwekerij niet op de gewenste locatie gerealiseerd kon worden vanwege de eisen aan de waterlozing. Zo zie je maar dat het proces eigenlijk al bijna net zo belangrijk is als de uitkomst. De initiatiefnemer heeft vooral behoefte aan duidelijkheid. De Omgevingswet helpt ons als omgevingspartners om die duidelijkheid snel te geven."

In de pilot is nog niet geoefend met het DSO. Saskia: "Dat was vorig jaar echt nog niet ver genoeg om mee te oefenen. In onze komende pilots willen we daar wel mee oefenen." Jeroen: "In de pilot verliep de informatie-uitwisseling via de mail, maar al snel bleek dat als we de 8 weken willen halen, het DSO straks wel heel belangrijk is. Communicatie via de mail kan vertragend werken, via DSO heeft iedereen direct toegang tot alle stukken."

Inspireren in werkgroepen

Geleerde lessen worden in de regio gedeeld via de verschillende overleggen die Saskia eerder al noemde. Gemeenten delen hun kennis en ervaringen daarnaast ook via speciale werkgroepen. Melanie is namens gemeente Renkum bijvoorbeeld betrokken bij de werkgroep Vergunningen. "Ik vind het heel fijn om met collega’s van andere gemeenten kennis en aanpakken uit te wisselen. We bespreken in de werkgroep bijvoorbeeld wanneer ketenpartners betrokken willen worden bij een omgevingstafel. Die inzichten koppel ik dan weer terug binnen onze gemeente."

Saskia vult aan: "Het fijne is dat de gemeenten elkaar echt kunnen inspireren. De ene gemeente is al wat verder met participatie, de andere is al wat verder met het plan van aanpak omgevingsplan: door die kennis met elkaar te delen, kunnen ze elkaar verder helpen."

Goede afspraken maken

Het belangrijkste dat volgens de deelnemers aan de dialoog nog moet gebeuren is afspraken maken. Walter: "Goede afspraken over hoe je met elkaar gezamenlijk optreedt. Je moet weten wanneer je bij elkaar aan kunt kloppen. Ik kan me voorstellen dat als er een aanvraag bij de gemeente binnenkomt, de gemeente ook niet altijd weet welke partner ze daarbij moeten betrekken. Het lastige daarbij is ook dat wij als waterschap te maken hebben met meerdere omgevingsdiensten, heel veel gemeenten en 2 provincies en dat niet iedereen even ver is. De regio Arnhem is koploper, dus Saskia: chapeau! Jouw rol als stuwende kracht in de regio speelt daarin een belangrijke rol."

Dezelfde termen en regels

Een andere voorwaarde om straks goed samen te kunnen werken is uniformiteit, benoemt Walter. "Wij zijn als bevoegd gezag met heel veel partners gebaat bij uniformiteit in afspraken en in terminologie. Ik kan me voorstellen dat gemeenten andere prioriteiten hebben." Saskia: "Het lastige is dat er binnen gemeenten al bestaande structuren zijn. Als die goed functioneren is omzetten naar iets uniforms niet altijd wenselijk." Walter: "Ja, dat snap ik. Maar in die gevallen is het goed om te kijken naar waar we bij elkaar kunnen komen." Melanie: "Wij hebben als gemeente na een overleg met de omgevingsdienst besloten om bepaalde processen een andere naam te geven, conform de VNG-richtlijnen. Je wil toch graag een bepaalde mate van uniformiteit tussen de gemeenten, want dat werkt ook voor onze ketenpartners makkelijker."

Walter: "Super, daar zijn we blij mee!" Jeroen: "Ik herken wat Walter aangeeft. Wij hebben als provincie ook behoefte aan uniformiteit. Dat vind ik het lastige aan de Omgevingswet. Ik lees dan: ‘Gemeenten krijgen de ruimte om eigen regels te stellen, met toepasbare regels maken we ze inzichtelijk’, maar dat lijkt mij het paard achter de wagen spannen. Ik denk dat daar voor de regio wel een belangrijke taak ligt: ervoor zorgen dat er niet te veel verschil is tussen de regels van de gemeenten. Niet alleen voor ons als ketenpartners, maar ook voor de burger."

Saskia beaamt dat: "Dezelfde termen gebruiken is overigens ook in het belang van bedrijven en burgers. Zeker voor bedrijven die vestigingen in heel Nederland hebben en dus vergunningen aanvragen in verschillende regio’s." Walter denkt dat uniformiteit in de regelgeving van gemeenten een illusie is. "Wij denken wel dat er een kans is om regels meer te integreren in vragenbomen." Jeroen: "Zeker, maar dat is nog wel een flinke klus."

Extra tijd om te oefenen

De urgentie om goed voor te bereiden op de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt bij alle deelnemers gevoeld. Walter: "We hebben zoveel partners om ons heen, we móeten ons wel goed voorbereiden. We hebben als waterschap ook een extra stap gezet met het opstellen van een Blauwe omgevingsvisie. Dat is niet verplicht, maar we vinden het belangrijk om onze visie op water te delen en dat als puzzelstukje aan te bieden aan onze partners. Met dit blauwe omgevingsplan, de BOP, geven we onze visie op het waterbeheer voor de komende 5 jaar aan." Melanie: "Ik heb bij onze gemeente ook zeker wel het gevoel dat de urgentie steeds meer gevoeld wordt. Iedereen is steeds beter aangehaakt en geïnformeerd. Onze grondhouding is ook heel positief."

Net voordat de dialoog plaatsvond, werd bekend dat de Omgevingswet een half jaar later ingaat. Daar zijn alle deelnemers erg blij mee. Saskia: "Die extra tijd kunnen we goed gebruiken om te oefenen."